Ανάλυση εξωτερικής πολιτικής (120321)

Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός! Επομένως, αρχικώς θα δώσουμε έναν σύγχρονο και περιεκτικό ορισμό της εξωτερικής πολιτικής, όπως αυτός διαμορφώνεται υπό το φως των σύγχρονων διεθνοπολιτικών εξελίξεων. Θα εξηγήσουμε γιατί είναι χρήσιμη η μελέτη της «Ανάλυσης Εξωτερικής Πολιτικής», συμπληρωματικά (και όχι αντιθετικά) προς τις διάφορες θεωρίες των Διεθνών Σχέσεων, προκειμένου να γίνει καλύτερα αντιληπτή η συμπεριφορά ενός δρώντος στο διεθνές σύστημα (κράτους, υπερεθνικά οργανωμένης διακρατικής οντότητας, όπως η Ε.Ε. κ.ο.κ.). Θα μας απασχολήσουν, στη συνέχεια, ερωτήματα για: τον σύγχρονο ρόλο του κράτους σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, την έννοια της εθνικής κυριαρχίας, τη διάκριση μεταξύ «εσωτερικού» (inside) και «εξωτερικού» (outside) χώρου και τη σημασία της κατά τη μελέτη της εξωτερικής πολιτικής, τη διάκριση μεταξύ δομών και δρώντων κ.λπ.

Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος, θα συζητήσουμε την ατομική και συλλογική λήψη αποφάσεων, ξεκινώντας από την κορυφή της εξουσίας (ηγέτης, κυβέρνηση) και συνεχίζοντας με τη μελέτη της γραφειοκρατίας. Την παραπάνω προβληματική θα συμπληρώσει η προσέγγιση του ερωτήματος για την έννοια της ορθολογικότητας (και τις διακρίσεις της) σε σχέση με τη διαμόρφωση και τη λήψη αποφάσεων στην εξωτερική πολιτική.

Στο τρίτο μέρος των παραδόσεων θα καταπιαστούμε με τη μελέτη του τρόπου άσκησης της εξωτερικής πολιτικής και θα μας προβληματίσει η υφή της ισχύος στους καιρούς μας. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στο ερώτημα σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της εξωτερικής πολιτικής σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται αφενός από πολλαπλούς πράττοντες και αφετέρου από διεθνικούς επανακαθορισμούς των μεταξύ τους σχέσεων.

Στο τέταρτο μέρος του μαθήματος, θα ασχοληθούμε με τις εσωτερικές πηγές της εξωτερικής πολιτικής (με έμφαση στις συνταγματικές προβλέψεις για τη μορφή του καθεστώτος και τις συνέπειές του για την εξωτερική πολιτική ενός κράτους), όπως και στην επιρροή βασικών «συνιστωσών» της κοινωνίας (όπως της κοινής γνώμης, των ομάδων συμφερόντων, της κοινωνίας των πολιτών)  στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής. Το ανωτέρω συνδέονται και με τον βαθμό λογοδοσίας όσων λαμβάνουν τις αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής σε μια δημοκρατική Πολιτεία.

Στο πέμπτο και τελευταίο μέρος του μαθήματος, θα συζητήσουμε δύο κρίσιμα σύγχρονα ζητήματα. Πρώτον, τη σημασία της αναβίωσης του κράτους για την εξωτερική πολιτική και τη μελέτη της. Δεύτερον, τη διαμόρφωση της έννοιας του «εθνικού συμφέροντος» στην εξωτερική πολιτική κρατών με πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Ειδικότερα, θα θιγεί η «πρόκληση» που θέτει η εν λόγω πολυπολιτισμικότητα για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική.