Oι Έννοιες και τα Σημασιολογικά τους Πεδία: Αντι-ολοκληρωτισμός και Εθνικοφροσύνη (11M041)

Το μάθημα χρησιμοποιεί την προσέγγιση της ιστορίας των εννοιών που τις αντιμετωπίζει όχι ως ανιστορικές ιδέες αλλά ως αντανάκλαση και φορείς των αλλαγών. Μελετώνται έτσι τα στοιχεία που έρχονται από παλαιότερες χρονικότητες αλλά και οι μεταβολές, οι αλλαγές στις σημασίες. Οι έννοιες συμπυκνώνουν όλες τις σημασίες που αποτυπώνουν την πολιτική σκέψη σε μία δεδομένη εποχή. Η περιοδολόγηση αφορά την εποχή από τον λεγόμενο πρώτο ή πρώιμο ψυχρό πόλεμο έως τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Η εθνικοφροσύνη μελετάται στο διεθνές πλαίσιο και εξετάζεται η γένεση και η διαμόρφωσή της ως ολιστικής ιδεολογίας σε μία περίοδο κατά την οποία η ασφάλεια της Δύσης συναρτάτο και με την προστασία των βορείων συνόρων της Ελλάδας από την σοβιετική/κομμουνιτική διείσδυση.Οι θεματικές του μαθήματος σχετίζονται με τον αντι-ολοκληρωτισμό στη Δύση, τον πολιτισμικό πόλεμο και το Συνέδριο για την ελευθερία στην κουλτούρα, με τους εμιγκρέδες και την κουλτούρα της εξορίας, τον hommo sovieticus στο δυτικό φαντασιακό, τις διάφορες εκδοχές του αντικομμουνισμού και τους βασικούς πυλώνες της εθνικοφροσύνης και την εξέλιξή της από την συγκρότηση των ταυτοτήτων του κομμουνιστή, εθνικιστή και εθνικόφρονα στην Κατοχή και μετά έως την απαξίωση της συγκεκριμένης ιδεολογίας επί της δικτατορίας των Συνταγματαρχών.Μελετώνται τέλος ζητήματα ιστοριογραφίας του Ψυχρού Πολέμου με έμφαση στην δι-εθνική και πλανητική του διάσταση ( transnational, global).

CONCEPTS AND SEMANTIC FIELDS: 'NATIONAL-MINDEDNESS' AND ANTI-TOTALITARIANISM.

The course explores the basic components of the ideology of anti-totalitarianism through the transnational and transatlantic intercrossing of concepts, and is situated within the limits of conceptual and ideological analysis. The course includes the following topics: 1. The concept of anti-totalitarianism and the theory of totalitarianism in the new semantic field formed in the early Cold War. 2. Methodological tenets of conceptual history and ideological analysis. 3. The interpretation of the Cold War as a globalised international and ideological system. 3. The ideology of ‘nationally minded’ Greeks from its emergence as a political identity, its constitution as a totalising ideology in late 40s and its evolution in the two post-war decades. 3. Homo sovieticus and the Soviet regime in the Western political imaginary. 4. Emigrants and the culture of ‘exile’. The network of intellectuals. 5. Types and forms of cultural activities: the network of journals and the Congress for Cultural Freedom. Towards a synthesis of the ideology of the "free world".