Παρουσίαση/Προβολή

(520033) -  Ναταλία Κουτσούγερα

Περιγραφή Μαθήματος

Ποια είναι η σηµασία του να αντιληφθούµε το ‘σώµα’ ως αντικείµενο θεωρητικού στοχασµού, αλλά και ως αντικείµενο έρευνας στην κοινωνική ανθρωπολογία και πιο συγκεκριµένα στην εθνογραφία; Ή διαφορετικά, πώς µπορούµε να σκεφτούµε κριτικά και άρα να µελετήσουµε εθνογραφικά το ‘σώµα’; Το µάθηµα αυτό εστιάζει στις διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις της αναλυτικής κατηγορίας ‘σώµα’, όπως αυτές αναπτύσσονται στην κοινωνική ανθρωπολογία και στις άλλες κοινωνικές επιστήµες. Πιο συγκεκριµένα, το ‘σώµα’ προσεγγίζεται ως υποκείµενο και αντικείµενο σχέσεων εξουσίας και γνώσης, αλλά και ως πηγή συµβολισµών και ως τόπος ‘ενσωµάτωσης’ και ‘σωµατοποίησης’ του πολιτισµικού και του πολιτικού. Εξετάζοντας αναλυτικά εθνογραφικά παραδείγµατα που δεν εστιάζουν µόνο στο λόγο, στην αναπαράσταση και στην υλικότητα των σωµάτων, το µάθηµα αυτό επικεντρώνεται και σε φαινοµενολογικές, µεταδοµιστικές, φεµινιστικές και µετα-υλιστικές προσεγγίσεις που µας καλούν να διερωτηθούµε για την “γλώσσα του σώµατος” όσο και για το “σώµα της γλώσσας”. Με άλλα λόγια, θα αναρωτηθούµε: Μιλάει το σώµα; Και αν ναι, πώς; Ποια είναι η γλώσσα του σώµατος; Αλλά και τι πολιτική απήχηση µπορεί να έχει αυτή η “φωνή”; Ποια είναι η σχέση του σώµατος µε το νεο-φιλελευθερισµό, την αγορά, την παραγωγή ταυτοτήτων προς κατανάλωση, µε την επιθυµία, την αίσθηση και φροντίδα του εαυτού; Αλλά και πώς µπορεί ένα σώµα να “επηρεάσει και να επηρεαστεί” από ένα άλλο; Εν τέλει, πώς µπορούµε να µελετήσουµε ζητήµατα ταυτότητας, ετερότητας, εξουσίας, δράσης και αντίστασης, όπως και επιλεστικότητας µέσα από τα σύµβολα και τους συµβολισµούς που “φέρουν” διαφορετικά σώµατα;

Συγγράµµατα [βιβλία και άρθρα] που περιλαµβάνονται στην ύλη του µαθήµατος

1. Bιβλία:

α) Μακρυνιώτη, Δήµητρα (επιµ.). 2004. Τα όρια του σώµατος: Διεπιστηµονικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Νήσος.

Συγκεκριµένα τα εξής κείµενα:

Δήµητρα Μακρυνιώτη "Εισαγωγή: Το σώµα στην ύστερη νεωτερικότητα" σελ. 11 73 1.

β) Γιαννακόπουλος, Κώστας (επιµ.). 2006. Σεξουαλικότητα. Θεωρίες και Πολιτικές της Ανθρωπολογίας. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

Συγκεκριµένα τα εξής κείµενα:

Newton Esther "Το φόρεµα της καλύτερης πληροφορήτριάς µου: Ο ερωτικός παράγοντας στην επιτόπια έρευνα" σελ. 571-603

Rubin Gayle "Σκέψεις για την σεξουαλικότητα: Σηµειώσεις για µια ριζοσπαστική θεωρία των πολιτικών της σεξουαλικότητας" σελ. 401-482 1.

γ) Αλεξιάς Γ. Τζανάκης, Μ. Χατζούλη Α. (επιµ.), 2014, Σώµα υπό επιτήρηση. Ηθικές και πολιτικές συνδηλώσεις της ιατρικής τεχνολογίας και της κοινωνικής φροντίδας. Αθήνα: Πεδίο.

Συγκεκριµένα τα εξής κείµενα:

Χατζούλη, Αίγλη. 2014. "Η εµπειρία της βιοϊατρικής και η ανάδυση του βιοϊατρικού-βιοκοινωνικού σώµατος: αντλώντας από το παράδειγµα της θαλασσαιµίας" σελ. 143-180

 Καντσά, Βενετία. 2014. "Προσφέροντας ελπίδα: τεχνολογίες σώµατος στην ιατρικά υποβοηθούµενη αναπαραγωγή" σελ. 181-206 2.

2. Κεφάλαια σε βιβλία/ άρθρα σε επιστηµονικά περιοδικά:

Lock, Margaret. "Ιατρική γνώση και πολιτική του σώµατος" στο Αθηνά Αθανασίου (επιµ.) Βιοκοινωνικότητες. Θεωρήσεις στην Ανθρωπολογία της Υγείας. Εκδόσεις Νήσος. Σελ. 89-116.

Martin, Emily. 2011. "Προς µια ανθρωπολογία της ανοσολογίας: Το σώµα ως εθνικό κράτος" στο Αθηνά Αθανασίου (επιµ.) Βιοκοινωνικότητες. Θεωρήσεις στην Ανθρωπολογία της Υγείας. Εκδόσεις Νήσος. Σελ.513-543.

Αθανασίου Αθηνά, 2014, "Το εθνικό σώµα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης: Η δηµογραφική πολιτική της ζωής και τα όρια του πολιτικού", στο Ευθύµιος Παπαταξιάρχης (επιµ.) Πολιτικές της καθηµερινότητας. Σύνορο, σώµα και ιδιότητα του πολίτη στην Ελλάδα, σελ. 455-484. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Γιαννακόπουλος, Κώστας. 1998. "Πολιτικές σεξουαλικότητας και υγείας την εποχή του AIDS". Σύγχρονα Θέµατα 6:76-86.

Παπαγαρουφάλη, Ελένη. 2002. "Εγκεφαλικός θάνατος: Η πολιτική οικονοµία της ψυχής. Μια ανθρωπολογική προσέγγιση" Σύγχρονα Θέµατα Τεύχος 80. Σελ. 51-56.

Biehl J., 2011, "Vita: Η Ζωή σε µια Ζώνη Κοινωνικής Εγκατάλειψης", στο Βιοκοινωνικότητες: Θεωρήσεις στην Ανθρωπολογία της Υγείας, σελ. 261-289. Αθήνα: Νήσος.

Veena Das, 2011, "Γλώσσα και Σώµα: Συναλλαγές στην Κατασκευή του Πόνου", στο Βιοκοινωνικότητες: Θεωρήσεις στην Ανθρωπολογία της Υγείας, σελ. 227-260. Αθήνα: Νήσος.

Snyder Sharon L. & David T. Mitchell, 2011, "Αναθεωρώντας το Σώµα: Σπουδές Αναπηρίας και η Αντίσταση στην Εν-Σωµάτωση", στο Βιοκοινωνικότητες: Θεωρήσεις στην Ανθρωπολογία της Υγείας, σελ. 291-326. Αθήνα: Νήσος.

Fausto-Sterling, Anne. 2011. "Φύλο, φυλή και έθνος: Η συγκριτική ανατοµία των 'Οττεντοτισσών' στην Ευρώπη, 1815-1817" στο Αθηνά Αθανασίου (επιµ.) Βιοκοινωνικότητες. Θεωρήσεις στην Ανθρωπολογία της Υγείας. Εκδόσεις Νήσος. Σελ. 153-197.

Εξέταση: Γραπτές εξετάσεις µε κλειστά βιβλία - ενθαρρύνονται οι ατοµικές ή οµαδικές γραπτές εργασίες (και παρουσίαση τους στο μάθημα) που συνυπολογίζονται στον τελικό βαθµό, χωρίς να είναι απαλλακτικές.

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2024