Παρουσίαση/Προβολή

(510429) -  Χρίστος Παπαθεοδώρου

Περιγραφή Μαθήματος

Αντικείμενο και Περιγραφή μαθήματος     

Το μάθημα είναι σεμιναριακού χαρακτήρα και έχει ως κύριο σκοπό να εμβαθύνει στην κατανόηση των θεωρητικών και μεθοδολογικών ζητημάτων που αντιμετωπίζουμε στην ανάλυση και αξιολόγηση της οικονομικής ανισότητας.  Τα φαινόμενα αυτά αποτελούν κομβικής σημασίας έννοιες στην ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους και στον σχεδιασμό αλλά και αξιολόγηση πολιτικών στο χώρο της κοινωνικής προστασίας Στο πλαίσιο του μαθήματος θα συζητούν βασικά θεωρητικά ζητήματα που σχετίζονται με τον εννοιολογικό προσδιορισμό της οικονομικής ανισότητας μέσα από το πρίσμα της οικονομικής επιστήμης. Θα συζητηθεί ο διττός χαρακτήρας της έννοιας της ανισότητας, ως περιγραφικός και κανονιστικός, που επηρεάζει κάθε απόπειρα ανάλυσης και μέτρησή της. Επίσης θα εξετασθούν οι διάφοροι δείκτες που χρησιμοποιούνται για την μέτρησης της οικονομικής ανισότητας. Θα καταδειχθεί ότι οι δείκτες δεν είναι αξιακά ουδέτεροι αλλά ο καθένας από αυτούς, άμεσα ή έμμεσα, εισαγάγει συγκεκριμένες αξιακές κρίσεις που ανταποκρίνονται σε δεδομένες αντιλήψεις περί κοινωνικής ευημερίας. Παράλληλα θα εξεταστούν διεξοδικά προβλήματα ορισμού και μέτρησης της ανισότητας αλλά και της φτώχειας, που ανακύπτουν στην εμπειρική τους διερεύνηση. Αυτά αφορούν κυρίως την επιλογή των μεταβλητών και των δεικτών κάτω από τους περιορισμούς που επιβάλλονται από τα διαθέσιμα δεδομένα. Τέλος θα εξεταστεί η χρήση των εναλλακτικών ορισμών και δεικτών στην εμπειρική διερεύνηση πτυχών των φαινομένων αυτών σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

 

Περίγραμμα μαθήματος:

Στο μάθημα θα αναπτυχθούν οι παρακάτω θεματικές ενότητες:

• Εννοιολογικός προσδιορισμός της οικονομικής ανισότητας.
• Εννοιολογικά και μεθοδολογικά ζητήματα στη μέτρηση της οικονομικής ανισότητας και της φτώχειας.
• Εναλλακτικοί ορισμοί και δείκτες μέτρησης της οικονομικής ανισότητας.
• Θεωρίες στο πλαίσιο της οικονομικής επιστήμης που ερμηνεύουν την διανομή του προσωπικού εισοδήματος και την οικονομική ανισότητα.
• Διαστάσεις της οικονομικής ανισότητας και της φτώχειας στην Ελλάδα και την ΕΕ. Συγκριτική ανάλυση
• Οικονομική μεγέθυνση και ανισότητα
• Οικονομική ανισότητα και κοινωνική προστασία.
• Οικονομική κρίση και ανισότητα
• Διαγενεακή μεταβίβαση της ανισότητας και της φτώχειας

 

Μαθησιακοί στόχοι:

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα γνωρίζουν τα βασικά θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε στην μέτρησης της οικονομικής ανισότητας και της φτώχειας και θα κατανοούν τους περιορισμούς και τα όρια των εννοιών και ορισμών που χρησιμοποιούμε στις αντίστοιχες αναλύσεις. Παράλληλα θα καλλιεργήσουν την ικανότητα να αξιολογούν ορθότερα τις αντίστοιχε εκτιμήσεις που παρέχονται για τα φαινόμενα αυτά από διάφορους φορείς και θεσμούς. Στο πλαίσιο των εργασιών που θα εκπονήσουν θα εξασκηθούν στην εμπειρική ανάλυση κοινωνικών προβλημάτων, όπως αυτών της οικονομικής ανισότητας και της φτώχειας, και θα εξοικειωθούν στην αξιοποίηση και επεξεργασία δεδομένων με την χρήση κατάλληλων δεικτών.

 

Αξιολόγηση:

Εκπόνηση εργασίας και δημόσια παρουσίασή της, με παράλληλη προφορική εξέταση (100%)

 

Βιβλιογραφία

Υποχρεωτική (ΕΥΔΟΞΟΣ)

• Sen A. (2004) Επανεξετάζοντας την ανισότητα, Αθήνα: ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
• Αtkinson, Α. (2017), Ανισότητα. Τι μπορούμε να κάνουμε; Αθήνα: Πατάκης

• Piketty T. (2014)Το Κεφάλαιο τον 21ο αιώνα, Αθήνα: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΣ ΕΠΕ

• Σημειώσεις του διδάσκοντα και συλλογή κειμένων σε ηλεκτρονική μορφή που αναρτώνται στην ιστοσελίδα του μαθήματος

 

Προαιρετική-Συμπληρωματική

Ελληνική:

• Ανδριοπούλου, Ε. και Τσακλόγλου, Π., 2010. Δυναμική ανάλυση του φαινομένου της φτώχειας στην Ελλάδα. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Μελέτες 4, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ.
  http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2014/08/meleti4.pdf

• Βαϊτσος. Κ., 2009. Αρχές Αναπτυξιακής Οικονομικής. Η δυναμική της κοινωνικής-οικονομικής αναπαραγωγής, Αθήνα: Κριτική.

• Βενιέρης, Δ. και Παπαθεοδώρου, Χ. (επιμ.), 2003. Η Κοινωνική Πολιτική στην Ελλάδα: Προκλήσεις και Προοπτικές. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

• Δαφέρμος, Γ. και Παπαθεοδώρου, Χ., 2013. Η συμβολή του συστήματος κοινωνικής προστασίας στην οικονομική μεγέθυνση. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Μελέτες 26, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2014/11/simvoli-sistimatos.pdf  

• Δαφέρμος, Γ. και Παπαθεοδώρου, Χ., 2010. Μακροοικονομικό περιβάλλον, ανισότητα και φτώχεια: Μια εμπειρική διερεύνηση για την επίδραση της οικονομικής μεγέθυνσης και της κοινωνικής προστασίας σε Ελλάδα και ΕΕ. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Μελέτες 3, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2010/12/meleti3.pdf  

• Δαφέρμος, Γ., Θεοφιλάκου, Α., Μαυροδημητράκης, Χ. και Τσακλόγλου, Π., 2008. Η Φτώχεια στην Ελλάδα: Ομοιότητες και διαφορές χρησιμοποιώντας εναλλακτικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Μελέτες 1, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ & UADPhilEcon. http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2008/12/meleti1.pdf  

• Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, 1998. Κοινωνικές Ανισότητες και Κοινωνικός Αποκλεισμός, (6ο Επιστημονικό Συνέδριο). Αθήνα: Εξάντας.

• Ιωαννίδης, Α., Παπαθεοδώρου, Χ. και Σουφτάς, Δ., 2012. Εργαζόμενοι και όμως φτωχοί. Διαστάσεις της φτώχειας των εργαζομένων στην Ελλάδα. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Επιστημονικές Εκθέσεις (Reports) / 6, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ. http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2014/08/report-6.pdf  

• Κανελλόπουλος, Κ., 1986. Εισοδήματα και φτώχεια στην Ελλάδα: Προσδιοριστικοί παράγοντες. Επιστημονικές Μελέτες 22. Αθήνα: Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών.

• Καράγιωργας, Δ., Κασιμάτη, Κ. & Πανταζίδης, Ν., 1988. Έρευνα για τη σύνθεση και την κατανομή του εισοδήματος στην Ελλάδα. Μέρος πρώτο: Αποτελέσματα για την περιοχή της πρωτεύουσας. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

• Καράγιωργας, Δ., Γεωργακόπουλος, Θ., Καραντινός, Δ., Λοϊζίδης, Γ., Μπούζας, Ν., Υφαντόπουλος, Ι. & Χρυσάκης, Μ., 1990. Διαστάσεις της Φτώχειας στην Ελλάδα. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.

• Παπαθεοδώρου, Χ. Δαφέρμος, Γ., Danchev, S. & Μαρσέλλου, A., 2008. Οικονομική Ανισότητα και Φτώχεια στην Ελλάδα: Συγκριτική ανάλυση και διαχρονικές τάσεις. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Επιστημονικές Εκθέσεις 1, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ & UADPhilEcon.
  http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2008/12/report1.pdf

• Παπαθεοδώρου, Χ. και Δαφέρμος, Γ. (2010) Δομή και τάσεις της οικονομικής ανισότητας και της φτώχειας στην Ελλάδα και την ΕΕ, 1995-2008. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Επιστημονικές Εκθέσεις, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ. http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2014/08/report2.pdf

• Παπαθεοδώρου, Χ., Δαφέρμος, Γ., Παπαδοπούλου, Ε. και Σακελλαρίδης, Γ., 2010. Οικονομική μεγέθυνση, ανισότητα και φτώχεια: θεωρητικές και εμπειρικές προσεγγίσεις. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Μελέτες 2, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ.
  http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2010/12/meleti2.pdf   

• Παπαθεοδώρου, Χ. και Δαφέρμος, Γ., 2010. Διαστάσεις της φτώχειας και της αποστέρησης των εργαζομένων στην Ελλάδα και την Αττική. Αθήνα: Επιστημονική Εταιρεία Κοινωνικής Πολιτικής, Αθήνα.
  http://eekp.gr/wp-content/uploads/2013/09/poverty-work.pdf

• Παπαθεοδώρου, Χ. και Μισσός, Β. 2013. Ανισότητα, φτώχεια και οικονομική κρίση στην Ελλάδα και την ΕΕ. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Επιστημονικές Εκθέσεις 9, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ. http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2015/07/REPORT-9.pdf

• Παπαθεοδώρου, Χ. και Μισσός, Β. 2013. Κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης και των πολιτικών λιτότητας στην Ελλάδα. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Επιστημονικές Εκθέσεις 13, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ. https://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2020/07/13.-EPISTHMONIKH-EKTHESI_EBOOK.pdf
• Παπαθεοδώρου, Χ. και Παπανστασίου, Σ., 2010. Διαγενεακή μεταβίβαση της φτώχειας στην Ελλάδα και την ΕΕ: Θεωρητικές προσεγγίσεις και εμπειρική ανάλυση. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Μελέτες 7, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ
  http://ineobservatory.gr/wp-content/uploads/2014/08/download7.pdf
• Παπαθεοδώρου, Χ. και Σακελλαρόπολος, Θ. (επιμ.) (2020). Τα οικονομικά της κοινωνικής πολιτικής. Αθήνα: ΔΙΟΝΙΚΟΣ

• Πετμεζίδου-Τσουλουβή Μ., 1992. Κοινωνικές Ανισότητες και Κοινωνική Πολιτική. Αθήνα: Εξάντας, Αθήνα

• Πετμεζίδου, Μ. και Παπαθεοδώρου, Χ. (επιμ.), 2004. Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Αθήνα: Εξάντας.

• Σεν, Α. (2004) Επανεξετάζοντας την Ανισότητα, Αθήνα: Καστανιώτης

 

Ξενόγλωσση

• Atkinson, A. B., 1983. The Economics of Inequality, 2nd edn. Oxford: Clarendon Press.

• Atkinson, A.B., 1998. Poverty in Europe. Oxford: Blackwell

• Atkinson, A. B. & Bourguignon, F. (Eds.) 2000. Handbook of Income Distribution, Volume 1. Amsterdam: North-Holland.

• Atkinson, A.B. & Marlier, E., 2010, Income and Living conditions in Europe. Eurostat Statistical books, Luxembourg: Publications Office of the European Union. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-31-10-555/EN/KS-31-10-555-EN.PDF

• Alcock, P. 1993. Understanding Poverty. London: Macmillan

• Barclay, P., Joseph Rowntree Foundation Inquiry into Income and Wealth, volume 1, York: Joseph Rowntree Foundation.

• Cowell, F. A., Measuring Inequality, 2^nd edn. London: Prentice Hall/Harvester Wheatsheaf

• Gordon, D. and Townsend, P. (Eds), 2000. Breadline Europe; The Measurement of Poverty. Bristol: Policy Press.

• Dennis, I & Guio, A.-C. (2004) Poverty and Social Exclusion in the EU. Statistics in Focus, Population and Social Conditions, Eurostat,

• European Commission, Joint Report on Social Protection and Social Inclusion 2009. Luxembourg: European Communities. http://ec.europa.eu/employment_social/spsi/joint_reports_en.htm#2009

• Hills, J., 1995, Joseph Rowntree Foundation Inquiry into Income and Wealth, volume 2, York: Joseph Rowntree Foundation.

• Lister, R., 2004. Poverty. Cambridge: Polity Press

• Marlier, E. and Ponthieux, S., 2000. Low-wage employees in EU countries. Statistics in focus, Population and Social Conditions, Theme 3, Eurostat, Luxembour

• Mitrakos, Th. and Zografakis, S., 2005. “The Redistributional Impact of Inflation in Greece”, Economic Bulleting, 24, Bank of Greece

• National Action Plans Against Poverty and Social Exclusion. http://ec.europa.eu/employment_social/spsi/strategy_reports_en.htm

• Papatheodorou, C., Income Inequality in Greece: An Analysis by Income Source. Distributional Analysis Research Programme No. DARP 39, Suntory and Toyota International Centres for Economics and Related Disciplines (LSE-STICERD), London School of Economics and Political Science, London: LSE. http://sticerd.lse.ac.uk/dps/darp/darp39.pdf

• Papatheodorou, C., 2000. Decomposing Inequality by Population Subgroups in Greece: Results and Policy Implications, Distributional Analysis Research Programme No. DARP 49, Suntory and Toyota International Centres for Economics and Related Disciplines (LSE-STICERD), London School of Economics and Political Science, London: LSE http://sticerd.lse.ac.uk/dps/darp/DARP49.pdf

• Petmesidou, M. and Papatheodorou, C. (Eds) 2006. Poverty and Social Deprivation in the Mediterranean Area: Trends, policies and welfare prospects in the new millennium. London: Zed Books.

• Petmesidou, M. and Mossialos, E., (Eds) 2006. Social Policy Developments in Greece, Ashgate.

• Ruggles, P., Drawing the Line; Alternative Poverty Measures and their Implications for Public Policy. Washington: The Urban Institute Press.

• Sen, A., Choice, Welfare and Measurement. Oxford: Basil Blackwell.

• Sen, A., Inequality Reexamined. Oxford: Clarendon Press.

• Sen, A., On Economic Inequality, expanded edn. Oxford: Clarendon Press.

• Townsend, P., Poverty in the United Kingdom. Middlesex: Penguin.

• Townsend, P. 1993. The International Analysis of Poverty. London: Harvester Wheatsheaf.

• Townsend, P and Gordon, D. (eds), 2002. World Poverty: New Policies to Defeat an Old Enemy, Policy Press, Bristol.

Ημερομηνία δημιουργίας

Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2016