Παρουσίαση/Προβολή

(300657) -  Γ. Νικολόπουλος

Περιγραφή Μαθήματος

Η Ποινολογία - Σωφρονιστική εξετάζει τους κανόνες, τις ιδέες και τους θεσμούς γύρω από την αντιμετώπιση της εγκληματικής συμπεριφοράς και τη “μεταχείριση” των εγκληματιών. Εντάσσεται στο ευρύτερο αντικείμενο μελέτης της Εγκληματολογίας και εστιάζει, ειδικότερα, στις διαδικασίες ποινικοποίησης (πρωτογενούς και δευτερογενούς), καθώς αυτές αλληλεπιδρούν σταθερά με τις διαδικασίες εγκληματοποίησης.

Ειδικότερα:

• Η Ποινολογία περιλαμβάνει, κυρίως, τη μελέτη των διαδικασιών της πρωτογενούς ποινικοποίησης (δηλ. της προβλεπόμενης από το νόμο ποινικής μεταχείρισης των εγκληματιών) και της δευτερογενούς ποινικοποίησης κατά το στάδιο λήψης μιας εξατομικευμένης απόφασης για την επιβαλλόμενη ποινική μεταχείριση («sentencing»),
• ενώ η Σωφρονιστική επικεντρώνεται στη διαδικασία της δευτερογενούς ποινικοποίησης κατά το στάδιο της εκτέλεσης του είδους της μεταχείρισης που επιβλήθηκε (ποινή, μέτρο ασφαλείας, «κατά παρέκκλιση διαδικασίες» κλπ), καθώς επίσης στη μέριμνα για την κοινωνική επανένταξη των αποφυλακιζομένων.

Η ύλη του μαθήματος οργανώνεται στις ακόλουθες γενικές ενότητες:

1. - Ιστορική εξέλιξη των δυτικών συστημάτων μεταχείρισης των παραβατών του νόμου από την περίοδο των μεταρρυθμίσεων του 18ου αι. μέχρι σήμερα, τόσο στο πλαίσιο των διαχρονικών μεταβολών του ποινικού φαινομένου όσο και σε συνάρτηση με τη γενικότερη εξέλιξη των δομικών μεταβλητών της κοινωνίας στο οικονομικό, ιδεολογικό, νομικό και πολιτισμικό επίπεδο, με ιδιαίτερη αναφορά στον ελληνικό χώρο.
2. - Εγκληματολογικές προσεγγίσεις στην κοινωνική αντίδραση κατά του εγκλήματος και του εγκληματία σε αντιπαραβολή με τις αντίστοιχες τάσεις στην ποινική και σωφρονιστική πολιτική. Σύγχρονες διεθνείς και εθνικές εξελίξεις.
3. - Τρόποι οργάνωσης της ποινικής μεταχείρισης σε κλειστό περιβάλλον (ο θεσμός της φυλακής), συγκρότηση της «κοινωνίας των κρατουμένων» (ο υποπολιτισμός της φυλακής και το φαινόμενο του ιδρυματισμού)  και εκδήλωση του προβλήματος του υπερπληθυσμού κρατουμένων, με ιδιαίτερη αναφορά στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Δικαιώματα κρατουμένων, μέσα διεκδίκησης, εθνικοί και διεθνείς μηχανισμοί ελέγχου των συνθηκών κράτησης και της προστασίας των δικαιωμάτων των κρατουμένων.
4. - Συστήματα οργάνωσης της ποινικής μεταχείρισης σε ανοικτό περιβάλλον και εναλλακτικοί τρόποι έκτισης των στερητικών της ελευθερίας ποινών.
5. - Η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην εφαρμογή μέτρων ποινικής μεταχείρισης και το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης των φυλακών.
6. - Θεωρητικές προσεγγίσεις και πολιτικές μέριμνας για την κοινωνική επανένταξη των αποφυλακιζομένων ("μετασωφρονιστική αρωγή").

Ημερομηνία δημιουργίας

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2022