Παρουσίαση/Προβολή

(110577) -  Βίκυ Ιακώβου

Περιγραφή Μαθήματος

Στο μάθημα εξετάζονται: (α) οι βασικές γραμμές του εγχειρήματος της κριτικής θεωρίας έτσι όπως διατυπώνονται κατά τη δεκαετία του 1930· (β) οι αναλύσεις οι σχετικές με τον μετασχηματισμό των αυθεντιοκεντρικών σχέσεων στην αστική εποχή, και το πώς αυτές συνυφαίνονται με τη σταδιακή εστίαση των εργασιών των μελών του Ινστιτούτου Κοινωνικής Έρευνας στο ζήτημα του ναζισμού· (γ) η διαμάχη αναφορικά με τον ναζισμό (Πόλλοκ – Νόυμαν)· (δ) οι σχετικές με τον αντισημιτισμό και το Ολοκαύτωμα αναλύσεις όπως κι εκείνες για την αυταρχική προσωπικότητα.
Το μάθημα συνδυάζει διαλέξεις της διδάσκουσας και σχολιασμό επιλεγμένων αποσπασμάτων από κείμενα της βιβλιογραφίας, με την ενεργό συμμετοχή των φοιτητών και φοιτητριών.

Σκοποί - Μαθησιακά αποτελέσματα: Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται να είναι σε θέση να εκθέτουν και να εξηγούν την έννοια της κριτικής θεωρίας, όπως την επεξεργάστηκαν οι κυριότεροι εκπρόσωποι της Σχολής της Φρανκφούρτης, να συζητούν κριτικά τις βασικές πτυχές της διάγνωσής τους για τη νεότερη και σύγχρονη εποχή, καθώς και να αναδεικνύουν τις διαφορές μεταξύ των επιμέρους στοχαστών.

Αξιολόγηση: Γραπτή τελική εξέταση. Στους φοιτητές και τις φοιτήτριες που παρακολουθούν το μάθημα δίνεται η δυνατότητα εκπόνησης εργασίας (50% του τελικού βαθμού).
Οι φοιτητές/τριες που ενδιαφέρονται να εκπονήσουν εργασία θα πρέπει να το δηλώσουν στη διδάσκουσα το αργότερο μέχρι το τέλος της 7ης εβδομάδας των μαθημάτων.

Προαπαιτούμενα: 110005 (ΥΠ), 110012 (ΥΠ), 110029 (ΥΠ)

Βιβλιογραφία
-Adorno T.W., Frenkel-Brunswik El., et al., The Authoritarian Personality, Harper & Brothers, Νέα Υόρκη 1950.
-Adorno T. W., «Anti-Semitism and Fascist Propaganda» [1946], στου ιδίου Gesammelte Schriften. Soziologische Schriften I, επιμ. R. Tiedemann, Suhrkamp, Φρανκφούρτη, 1972, σ. 397-407.
-Adorno T. W., «Freudian Theory and the Pattern of Fascist Propaganda» [1951], στου ιδίου Gesammelte Schriften. Soziologische Schriften I, επιμ. R. Tiedemann, Suhrkamp, Φρανκφούρτη, 1972, σ. 408-433.
-Adorno T. W., Horkheimer M., Διαλεκτική του Διαφωτισμού. Φιλοσοφικά αποσπάσματα, μτφρ. Λ. Αναγνώστου, επίμ. Κ. Ψυχοπαίδης, Νήσος, Αθήνα 1996.
-Adorno T. W., Minima Moralia. Στοχασμοί μέσα από τη φθαρμένη ζωή, εισ.-μτφρ.-σημ. Λ. Αναγνώστου, πρόλογος Δ. Μαρκής, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 22000.
-Adorno T. W., Metaphysics. Concept and Problems, επιμ. R. Tiedemann, μτφρ. E. Jephcott, Stanford UP, Στάνφορντ, 2001.
-Adorno T. W., Αρνητική διαλεκτική, μτφρ. Λ. Αναγνώστου, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2006.
-Adorno T. W., Η εκπαίδευση μετά το Άουσβιτς [1966/7], μτφρ. Γ. Σαγκριώτης, Νήσος, Αθήνα, 2017.
-Adorno T. W., Horkheimer M., Από την ταξική πάλη στον πόλεμο των συμμοριών, μτφρ. Γ. Στεφανίδης, Ακυβέρνητες Πολιτείες, Θεσσαλονίκη 2017.
-Adorno T. W., Μελέτες για την αυταρχική προσωπικότητα, μτφρ. Γ. Καράμπελας, Εκδόσεις ΕΑΠ, Αθήνα, 2021.
-Benjamin W., «Théories du fascisme allemand», στου ιδίου Œuvres II, μτφρ. M. de Gandillac, R. Rochlitz, P. Rusch, Gallimard (Folio), Παρίσι 2000, σ. 198-215.
-Benjamin W., «Για την έννοια της ιστορίας», στου ιδίου Κείμενα 1934-1940. Επιλογή, μτφρ. Γιώργος Φαράκλας, Αριστείδης Μπαλτάς, επιμ. Γιώργος Σαγκριώτης, Άγρα, Αθήνα 2019, σ. 707-725.
-Horkheimer Μ., «Παραδοσιακή και κριτική θεωρία», στου ιδίου Φιλοσοφία και κοινωνική κριτική, μτφρ. Α. Οικονόμου, Ζ. Σαρίκας, Ύψιλον, Αθήνα 1984.
-Horkheimer Μ., To τέλος του Λόγου, μτφρ. Στ. Ροζάνης, Έρασμος, Αθήνα 1984.
-Horkheimer Μ., Fromm E., Marcuse H., Αυθεντία και οικογένεια, μτφρ. Λ. Αναγνώστου, επιμ. Γ. Κουζέλης, Νήσος, Αθήνα 1996.
-Horkheimer Μ., To αυταρχικό κράτος, μτφρ. Ντ. Σώτηρα, Ν. Πρατσίνης, Ελεύθερος Τύπος, Αθήνα 2000.
-Horkheimer M., Οι Εβραίοι και η Ευρώπη [1942], μτφρ. Φ. Τερζάκης, επίμετρο Στ. Ροζάνης, Έρασμος, Αθήνα 2006.
-Horkheimer M., «Preface», Studies in Philosophy and Social Science, 9(2), 1941, σ. 195-199.
-Jay Μ., H διαλεκτική φαντασία. Μια ιστορία της Σχολής της Φρανκφούρτης και του Ινστιτούτου Κοινωνικής Έρευνας 1923-1950, μτφρ. Φ. Τερζάκης, επιμ. Κ. Λιβιεράτος, Γ. Σαγκριώτης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2009.
-Kirchheimer O., «The Legal Order of National-Socialism» [1941], στο Fr. S. Burin, K. L. Shell (επιμ.), Politics, law and social change. Selected essays of Otto Kirchheimer, εισ. J. H. Herz, E. Hula, Columbia UP, Νέα Υόρκη, 1969, σ. 89-109.
-Löwenthal T. W., «Terror’s Atomization of Man» [1946], στου ιδίου False Prophets. Communication in Society 3, εισ.-επίμ. H. Dubiel, Transaction Books, Νιου Μπρούνσβικ-Λονδίνο, 1987, σ. 181-192.
-Marcuse Η., «La philosophie et la théorie critique» [1937], στου ιδίου Culture et société, γαλ. μτφρ. G. Billy, D. Bresson, J.-B. Grasset, Minuit, Παρίσι 1970, σ. 149-172.
-Marcuse Η., «Η πάλη ενάντια στον φιλελευθερισμό στην ολοκληρωτική αντίληψη για το κράτος», στου ιδίου Αρνήσεις, μτφρ.-εισ. Ζ. Σαρίκας, Ύψιλον, Αθήνα 1985.
-Marcuse H., «State and individual under National-Socialist Germany» [1942], στου ιδίου Collected papers I. Technology, war and fascism, επιμ. D. Kellner, Λονδίνο-Νέα Υόρκη, Routledge 1998, σ. 69-92.
-Neumann Fr., Βεεμώθ. Η δομή και η πρακτική του εθνικοσοσιαλισμού, μτφρ. Β. Τομανάς, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2018.
-Pollock Fr., «Is National-Socialism a New Order?», Studies in Philosophy and Social Science, 9(3), 1941, σ. 440-455.
-Pollock Fr., «Κρατικός καπιταλισμός, οι δυνατότητες και τα όριά του» [1941], μτφρ. Γ. Μερτίκας, Λεβιάθαν, 5, 1989, σ. 61-86.
-«Research Project on Anti-Semitism», Studies in Philosophy and Social Science, 9(1), 1941, σ. 124-143.

Summary: The course focuses on the following: (a) the program of Critical Theory outlined during the 1930s; (b) the Studies on Authority and the Family, where authority (i.e., authoritarian relations) and its transformations is construed as the problem through which one can critically understand the bourgeois era and the rise of Nazism; (c) the debate on Nazism between Friedrich Pollock and Franz Neumann; (d) the analyses of antisemitism, the Holocaust and the authoritarian personality.

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2025