Παρουσίαση/Προβολή

(11Μ302) -  Λουκία Κοτρωνάκη

Περιγραφή Μαθήματος

ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ: Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ (20ος -21ος ΑΙΩΝΑΣ)

11Μ302

Εαρινό εξάμηνο

Με γνωστική αναφορά στο πεδίο της Πολιτικής και Ιστορικής Κοινωνιολογίας, και ειδικότερα στις θεωρητικές προκλήσεις που εισφέρει στον κλάδο η μεθοδολογική και αναλυτική ματιά της Συγκρουσιακής Πολιτικής, κύρια μέριμνα του σεμιναρίου είναι η σε βάθος ιστορικού χρόνου ανάδειξη, σπουδή και κατανόηση των μορφών και διαδικασιών εκδημοκρατισμού καθώς και των αντίρροπων δυναμικών που στις μέρες μας συμπυκνώνονται στη συνθήκη της Μεταδημοκρατίας και στην άνοδο των ακροδεξιών και αυταρχικών πολιτικών ρευμάτων. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, προκρίνεται η μεθοδολογικά πρωτότυπη και ιδιαίτερα διαυγής σχεσιακή προσέγγιση, η μελέτη των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στα δύο –κύρια– πεδία παραγωγής και επιτέλεσης του Πολιτικού: της πολιτικής που εκπορεύεται από τους πολιτικούς θεσμούς (πολιτικά κόμματα, εθνικοί και διεθνείς θεσμοί διακυβέρνησης) και της συγκρουσιακής πολιτικής, της οποίας εμβληματικές μορφές έκφρασης αποτελούν τα κοινωνικά κινήματα και η συλλογική διαμαρτυρία.

Αναγιγνώσκοντας τα πολιτικά κόμματα και τα κοινωνικά κινήματα ως συμπληρωματικές υποστάσεις στην ανάπτυξη των δυτικών δημοκρατιών, χωρική εστία διερεύνησης ορίζεται η Ευρώπη (με ειδική μνεία στην ελληνική περίπτωση) ενώ ο χρονικός ορίζοντας μελέτης εκτείνεται από την περίοδο της ανάδυσης του Έθνους Κράτους (19ος αιώνας) μέχρι τις μέρες μας και την εποχή των πολλαπλών «κρίσεων» (χρηματοπιστωτική, προσφυγική, κλιματική, επιδημιολογική).

Διακρίνοντας στο διάβα σχεδόν ενάμιση αιώνα τους κομβικούς σταθμούς και τις διαδικασίες της ευρωπαϊκής θεσμικής και κοινωνικής ιστορίας, μέσα από τη μεθοδολογική σύζευξη τριών επιπέδων ανάλυσης ‒του μακρο (ευρύτερες αλλαγές που τεκταίνονται στις οικονομικές, κοινωνικές, δημογραφικές και πολιτισμικές δομές), του μέσο- (δυναμικές οργανωτικού και ιδεολογικού μετασχηματισμού των πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων), και του μίκρο- (μηχανισμοί ανάδυσης συλλογικών ταυτοτήτων και κοινών νοηματικών και αξιακών πλαισιώσεων για τη διεύρυνση του δημόσιου χώρου και του φάσματος των κοινωνικών δικαιωμάτων)‒ το ενδιαφέρον του μαθήματος κεντρίζουν: (α) οι διαδικασίες συγκρότησης υπερεθνικών οικονομικών και πολιτικών θεσμών· (β) οι κύριες κομματικές οικογένειες και τα συναφή πολιτικά ρεύματα· (γ) τα αναδυόμενα κοινωνικά κινήματα του ευρωπαϊκού χώρου καθώς και τα διεκδικητικά πρότυπα που υιοθετήθηκαν σε διαφορετικές χρονικότητες της ευρωπαϊκής ιστορίας, τέλος· (δ) οι θεσμικές εκβάσεις της συλλογικής δράσης.

Στη βάση αυτής της συλλογιστικής, και με σημείο εκκίνησης τη θεωρητική παραδοχή ότι τα κοινωνικά κινήματα συνιστούν, ιστορικά, τους βασικούς μοχλούς εκδημοκρατισμού, σημαίνοντα χώρο στο πλαίσιο του σεμιναρίου καταλαμβάνει η ιστορική καταγραφή της διεκδικητικής δράσης έτσι όπως έχει αποτυπωθεί στη διεθνή βιβλιογραφία: εργατικά κινήματα, νέα κοινωνικά κινήματα, παγκόσμια κοινωνία πολιτών, διεθνική συλλογική δράση, κινήματα ενάντια στην ευρωπαϊκή λιτότητα, αλληλέγγυα/ συνεργατικά εγχειρήματα και δράσεις ανθεκτικότητας κατά την προσφυγική κρίση. Παράλληλα με την παραπάνω ενατένιση της «γενεαλογίας» των κοινωνικών κινημάτων και των θεσμικών αποτυπώσεών τους, ιδιαίτερη αναφορά πρόκειται να γίνει στις ιστορικές διαδρομές των συναφών ερευνητικών σχολών και θεωρητικών σχημάτων (συλλογική συμπεριφορά, ορθολογική επιλογή, κινητοποίηση πόρων, πολιτική διαδικασία/κύκλοι διαμαρτυρίας, και συγκρουσιακή πολιτική) καθώς και στην επισήμανση των καίριων γνωστικών προβλημάτων που ανέκυψαν και οδήγησαν στο πέρασμα από τη μια προσέγγιση στην άλλη.

Αναλυτικότερα, στο σεμινάριο πρόκειται να αναπτυχθούν οι παρακάτω θεματικές ενότητες:

 

• Νεοφιλελευθερισμός: μια σύνοψη (20ος-21ος αιώνας)
• Παγκοσμιοποίηση, διεθνείς χρηματοπιστωτικοί θεσμοί, και πολιτική εκπροσώπηση (Ευρώπη)
• Συλλογική δράση και εκδημοκρατισμός στην Ευρώπη: πολιτικά κόμματα, κοινωνικά κινήματα και αντί-κινήματα
• Το ζήτημα της Μεταδημοκρατίας
• Μεθοδολογία στη μελέτη των συλλογικών δράσεων Ι: Συλλογική Συμπεριφορά, Ορθολογική Επιλογή και Κινητοποίηση Πόρων
• Μεθοδολογία στη μελέτη των συλλογικών δράσεων ΙΙ: Πολιτική Διαδικασία, Κύκλοι Διαμαρτυρίας, Συγκρουσιακή Πολιτική
• Εργατικά κινήματα (Ευρώπη, Ελλάδα)
• Τα νέα κοινωνικά κινήματα και το «Παγκόσμιο ΄68» (Ευρώπη, Ελλάδα)
• Διεθνικές Συλλογικές Δράσεις, κινήματα ενάντια στην νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση (Ευρώπη, Ελλάδα)
• Η διαμαρτυρία ενάντια στη λιτότητα: Συλλογικοί δρώντες, εκστρατείες και κοινωνικά δίκτυα (Ευρώπη, Ελλάδα)
• Μορφές αλληλεγγύης και Κοινωνική Ανθεκτικότητα στην προσφυγική κρίση (Ευρώπη, Ελλάδα)

Ημερομηνία δημιουργίας

Πέμπτη 4 Μαρτίου 2021