Παρουσίαση/Προβολή

(110429) -  Β. Γεωργιάδου, Α. Κόλλιας, Φ. Κουντούρη

Περιγραφή Μαθήματος

Μεθοδολογία Έρευνας στην Πολιτική Επιστήμη

(Υποχρεωτικό μάθημα, Εαρινό εξάμηνο 2025)

Διδάσκουν οι: Βασιλική Γεωργιάδου, Ανδρέας Κόλλιας, Φανή Κουντούρη

 Ι. Περίγραμμα

Το μάθημα στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητών/τριών με τον ερευνητικό σχεδιασμό και τις μεθόδους έρευνας στην Πολιτική Επιστήμη. Βασικός σκοπός του μαθήματος είναι να βοηθήσει τους φοιτητές, εκπαιδευόμενους νέους πολιτικούς επιστήμονες, να αναπτύξουν τις γνώσεις και δεξιότητές τους στο σχεδιασμό και την υλοποίηση επιστημονικών ερευνών και να οξύνει την κριτική τους σκέψη γύρω από τα κριτήρια με τα οποία μπορούμε να αξιολογούμε την ποιότητα και τη σημασία μιας έρευνας. Παρακολουθώντας το μάθημα, οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση αφενός να διακρίνουν τις ακολουθούμενες μεθοδολογικές κατευθύνσεις και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στη διεξαγόμενη έρευνα στο ευρύτερο πεδίο της Πολιτικής Επιστήμης και αφετέρου να χρησιμοποιούν τις γνώσεις αυτές προκειμένου να διεξάγουν τη δική τους έρευνα σε επιμέρους μαθήματα/σεμινάρια, καθώς και στη συγγραφή της πτυχιακής εργασίας τους.

Το μάθημα διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες:

Στην πρώτη ενότητα διερευνώνται τα στάδια σχεδιασμού και διεξαγωγής μιας εμπειρικής έρευνας. Η ενότητα αυτή αποσκοπεί στην παρουσίαση των βασικών θεωρητικών προσεγγίσεων στην κοινωνική έρευνα, στην εκμάθηση του ερευνητικού σχεδιασμού και της ερευνητικής στρατηγικής. Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να εξοικειωθούν οι φοιτητές/τριες με τις βασικότερες από τις θεωρητικές προσεγγίσεις στις κοινωνικές επιστήμες και να γνωρίσουν τις προϋποθέσεις μετάβασης από μια γενική ερευνητική ιδέα στη διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων, στον προσδιορισμό των αναγκαίων εννοιολογήσεων αλλά και στη λειτουργικοποίηση των εννοιών. Τέλος, στην ενότητα αυτή εστιάζουμε σε ζητήματα που αφορούν στη συγγραφή μιας ερευνητικής αναφοράς. Ειδικότερα παρουσιάζεται η βιβλιογραφική επισκόπηση, η μεθοδολογία αναζήτησης πηγών και ο πλήρης οδηγός σύνταξης εργασιών. Σκοπός της ενότητας αυτής είναι η εξοικείωση με τις βασικές απαιτήσεις και προκλήσεις στη συγγραφή μιας ερευνητικής αναφοράς και η ανάπτυξη δεξιοτήτων που βοηθούν στο σχεδιασμό και τη συγγραφή ενός επιστημονικού σχεδίου.

Η δεύτερη ενότητα εμπεριέχει την παρουσίαση ζητημάτων σχεδιασμού βασικών ποιοτικών μεθόδων έρευνας στην πολιτική επιστήμη, όπως η ποιοτική συνέντευξη, η εμπειρικά θεμελιωμένη έρευνα και η μελέτη περίπτωσης. Ο σκοπός της ενότητας αυτής είναι διπλός. Ο πρώτος στόχος είναι η εισαγωγή των φοιτητών/τριών στα βασικά ερωτήματα και προκλήσεις που πρέπει να απαντηθούν κατά τη πορεία μετάβασης από ένα γενικό ερευνητικό ενδιαφέρον ή ιδέα προς τη συγκρότηση ενός συνεκτικού και πραγματοποιήσιμου ποιοτικού ερευνητικού σχεδιασμού. Ο δεύτερος σκοπός είναι η εξειδίκευση των γνώσεων και των δεξιοτήτων σε συγκεκριμένες ποιοτικές μεθόδους στην κοινωνική/πολιτική έρευνα, όπως είναι η συνέντευξη, η μελέτη περίπτωσης και η ανάλυση πλαισίων.

Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζεται η ποσοτική έρευνα στην πολιτική επιστήμη αλλά και ερευνητικές προσεγγίσεις που συνδυάζουν ποσοτικές και ποιοτικές προσεγγίσεις. Ειδικότερα, συζητώνται ζητήματα δειγματοληψίας και ανάπτυξης ερωτηματολογίων, η περιγραφική και επαγωγική στατιστική ανάλυση, η ποσοτική και ποιοτική ανάλυση περιεχομένου και η δυνατότητα ανάλυσης δεδομένων που έχουν προκύψει από την εφαρμογή των συγκεκριμένων ερευνητικών μεθόδων. Σκοπός της ενότητας αυτής είναι η κατανόηση των λογικών της μέτρησης στις κοινωνικές επιστήμες και ιδιαίτερα της λογικής της μετάβασης από μια αφηρημένη, θεωρητική έννοια στην μέτρησή της και τα ζητήματα που απορρέουν σχετικά με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα τέτοιων μετρήσεων. Επιπλέον, σκοπός της ενότητας αυτής είναι να γνωρίσουν οι φοιτητές/τριες τις βασικές τεχνικές που συνδυάζουν την ποιοτική και ποσοτική έρευνα στην κοινωνική/πολιτική έρευνα.

II. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ
1. Colin Robson, (2007), Η έρευνα του πραγματικού κόσμου, Αθήνα, Gutenberg, Γ. & Κ. Δαρδανός.
2. Alan Bryman (2017), Μέθοδοι κοινωνικής έρευνας, Αθήνα, Gutenberg, Γ. & Κ. Δαρδανός.
3. Earl Babbie, (2018), Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική Α.Ε. Ή Earl Babbie (2024), Μεθοδολογία Κοινωνικής Έρευνας, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική Α.Ε.

ΙΙΙ. Αξιολογηση 

Η αξιολόγηση στο πλαίσιο του μαθήματος είναι διπλή. Εκπόνηση υποχρεωτικής εργασίας και γραπτή τελική εξέταση συγκροτούν το 100% του βαθμού. Ειδικότερα:

1. Εκπόνηση υποχρεωτικής εργασίας (μίνι ερευνητικού σχεδίου) που αποτελεί το 60% του συνολικού βαθμού (έκτασης έως maximum 3.500 λέξεις). Οι φοιτητές-τριες επιλέγουν σε ποια από τις θεματικές περιοχές που προτείνονται από τους διδάσκοντες θα εκπονήσουν την ερευνητική τους εργασία. Η εργασία αποτελείται από τα εξής μέρη:

Α. Βιβλιογραφική επισκόπηση του επιλεγμένου θέματος μέσα από λίστα προτεινόμενων βιβλιογραφικών αναφορών από τους καθηγητές. Ο/Η φοιτητής/τρια πρέπει να έχει χρησιμοποιήσει τουλάχιστον τέσσερα από τα προταθέντα κείμενα για τη σύνταξη της βιβλιογραφικής επισκόπησης. Ο βαθμός της βιβλιογραφικής  επισκόπησης αντιστοιχεί στο 50% του βαθμού της εργασίας (25% του τελικού βαθμού) και έχει έκταση από 1.500 έως 2.000 λέξεις.

Καταληκτική ημερομηνία επιλογής της θεματικής της εργασίας είναι η 15^η Μαρτίου 2025. Η επιλογή γίνεται αποκλειστικά μέσω e-class.

Καταληκτική ημερομηνία παράδοσης της βιβλιογραφικής επισκόπησης είναι η 10^η Απριλίου 2025. Η παράδοση γίνεται αποκλειστικά μέσω του eclass.

Β. Eρευνητικό σχεδιασμό του επιλεγμένου θέματος μέσα από τις μεθόδους που οι φοιτητές/τριες θα διδαχθούν στο πλαίσιο του μαθήματος. Ο ερευνητικός σχεδιασμός αντιστοιχεί στο 50% του βαθμού της εργασίας (25% του τελικού βαθμού) και έχει έκταση έως 1.500 λέξεις. Καταληκτική ημερομηνία παράδοσης του ερευνητικού σχεδιασμού είναι η 15^η Ιουνίου 2025. Η παράδοση γίνεται αποκλειστικά μέσω του eclass.

Τα δύο μέρη της εργασίας παραδίδονται στους διδάσκοντες και σε μορφή ενιαίας εργασίας που θα περιλαμβάνει και τα δύο μέρη (συγγραφή βιβλιογραφικής επισκόπησης + εκπόνηση ερευνητικού σχεδιασμού) στο τέλος του εξαμήνου με καταληκτική ημερομηνία εκείνη της ημερομηνίας της γραπτής εξέτασης του μαθήματος στην εξεταστική περίοδο του Ιουνίου. Η γραπτή εργασία παραδίδεται άπαξ, στην ημερομηνία που θα καθοριστεί ως ημερομηνία εξέτασης, αποκλειστικά μέσω του eclass. Ο φοιτητής/τρια κρατά τον βαθμό της εργασίας εάν και εφόσον επιλέξει ή πρέπει να πάρει μέρος στην επαναληπτική εξέταση του Σεπτεμβρίου. Η εργασία δεν επανυποβάλλεται και δεν μπορεί να κατατεθεί τον Σεπτέμβριο. Η εργασία υποβάλλεται σε γραμματοσειρά Times New Roman, 12, σε διάστιχο 1,5 γραμμές.  

2. Γραπτές εξετάσεις πάνω σε θεματολογία της διδαχθείσας ύλης και των διανεμημένων συγγραμμάτων (40% του συνολικού βαθμού).

 

ΙV. ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

1. Η Άκρα Δεξιά (Ελλάδα/Ευρώπη): Κόμματα/προγραμματική ατζέντα, ψηφοφόροι/εκλογική συμπεριφορά.
2. Πολιτική Επικοινωνία (Ελλάδα/Ευρώπη): Κόμματα, ΜΜΕ, Κοινωνία-Αντιλήψεις, Επιδράσεις. 
3. Πολιτική Συμμετοχή: Μορφές πολιτικής συμμετοχής, Πολιτική επικοινωνία, Διαδίκτυο

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2014