Παρουσίαση/Προβολή

(11Μ245) -  ΛΙΝΑ ΒΕΝΤΟΥΡΑ

Περιγραφή Μαθήματος

10 ECTS

Σύντομη εισαγωγική περιγραφή

Το μάθημα στοχεύει στην ανάλυση των σύνθετων αιτιών των μετακινήσεων και στη μελέτη των διαφορών/αλλαγών στα χαρακτηριστικά της μετανάστευσης και των μετακινούμενων στον τόπο/χρόνο. Εστιάζει στην κριτική προσέγγιση του ρόλου των οικονομικών και κοινωνικών ασυμμετριών, της πολιτικής και των δρώντων υποκειμένων στις μετακινήσεις και στις διαδικασίες ένταξης/αποκλεισμού των μεταναστών. Επιχειρεί να εξοικειώσει τους φοιτητές με τις έννοιες, τις θεωρίες και τα εργαλεία που απαιτούνται για την πληρέστερη κατανόηση των σημερινών πληθυσμιακών μετακινήσεων.

Αναλυτική περιγραφή μαθημάτων:

1-2^ο Η κατανόηση του μεταναστευτικού φαινομένου: Τα προβλήματα του παροντισμού και του εθνοκεντρισμού. Η ιστορική και διεθνική προσέγγιση.

Μετανάστευση: έννοιες, θεωρίες, περιοδολόγηση, τυπολογίες. Εθελούσια μετανάστευση, προσφυγιά, εξαναγκαστική μετακίνηση. Αρχετυπικές, εμπορικές και σύγχρονες διασπορές. Οι διχοτομίες γηγενείς/μετανάστης και αποδημία/μετανάστευση και η κριτική τους.

3-4^ο Ένταξη / αποκλεισμός. Η συζήτηση για τον αποκλεισμό, την αφομοίωση, την ενσωμάτωση και τους διεθνικούς δεσμούς.

Νεότερη και σύγχρονη ιστορία της μετανάστευσης:

5^ο Καπιταλισμός και άνισες διεθνείς σχέσεις. Ευρωπαϊκή ηγεμονία και αποικιοκρατία. Πολυεθνοτικές αυτοκρατορίες / έθνη-κράτη.

Διεθνής καταμερισμός εργασίας, εθνικές και τοπικές αγορές εργασίας.

6^ο Αγροτική έξοδος. Αστικοποίηση και εκβιομηχάνιση.

Κρατικές πολιτικές για τη μετανάστευση και τους πρόσφυγες.

Τα δίκτυα.

Η μεταναστευτική «βιομηχανία».

7^ο Παγκόσμιοι πόλεμοι, διεθνείς και τοπικές συγκρούσεις και προσφυγικά κύματα.

Αποαποικιοποίηση και η διαίρεση Βορρά-Νότου.

Η πολιτικοποίηση της μετανάστευσης.

8^ο Οι μετακινήσεις μετά το 1989.

Από τις κρατικές στις περιφερειακές και διεθνείς πολιτικές.

Προσωρινή μετανάστευση και μετανάστες «χωρίς χαρτιά».

Διαφοροποίηση των σύγχρονων μετανακινήσεων και μετασχηματισμός του ρόλου των γυναικών σε αυτές.

Παγκοσμιοποίηση, ύστερος καπιταλισμός, νέο-αποικιοκρατία και οι πρόσφατες πληθυσμιακές μετακινήσεις.

9-13^ο Παρουσιάσεις εργασιών φοιτητών, συζήτηση και κριτικός σχολιασμός τους.

 

Σκοποί μαθήματος

Α. Η εξοικείωση με τις μεθόδους της ιστορικής επιστήμης:

α) Αναζήτηση πηγών και βιβλιογραφίας

β) Ανάλυση πηγών, διάκριση της περιγραφής γεγονότων από τις απόψεις και τις ερμηνείες και κατανόηση των ορίων τους

γ) Σύγκριση και αξιολόγηση διαφορετικών ιστορικών προσεγγίσεων και ερμηνειών

δ) Σύνδεση ιστορικών γεγονότων, διαδικασιών και φαινομένων με τις ιδιόμορφες χρονικά και τοπικά συνθήκες αλλά και με τα ευρύτερα περιφερειακά, εθνικά και παγκόσμια δεδομένα

Β. Εξοικείωση με τη συγγραφή εργασίας:

α) Συγκέντρωση πηγών και βιβλιογραφίας και κριτική αποτίμησή τους

β) Διαμόρφωση δομής εργασίας, εξοικείωση με τους τρόπους παραπομπής και τη χρήση υποσημειώσεων

γ) Συγκρότηση ιστορικής επιχειρηματολογίας που στηρίζεται σε πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές

δ) Προφορική παρουσίαση εργασίας

 

Επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Η εξοικείωση με έννοιες κλειδιά και με τις πιο σημαντικές θεωρίες της ιστορίας και της κοινωνιολογίας της μετανάστευσης.

Η κατανόηση:

α. των σύνθετων αιτιών των μετακινήσεων

β. της ιστορικότητας και της περιπλοκότητας του μεταναστευτικού φαινομένου

Η κριτική ανάλυση της νομικής και κοινωνικής κατηγοριοποίησης των μεταναστών

 

Τρόποι αξιολόγησης

Οι φοιτητές/τριες παρουσιάζουν προφορικά την εργασία τους, γίνεται κριτική αποτίμησή της στα σεμινάρια, και βαθμολογούνται βάσει της γραπτής εργασίας που καταθέτουν στο τέλος. Οι εργασίες βαθμολογούνται με βάση τα εξής κριτήρια:

• Πληρότητα βιβλιογραφίας και πηγών.
• Τεκµηρίωση απόψεων και πληροφοριών (υποσηµειώσεις – παραποµπές - παραθέµατα).
• Κριτική αντίληψη για τις πηγές και τη βιβλιογραφία και ικανότητα έκθεσής της.
• Θεµελίωση απόψεων και επιχειρηµάτων.
• Αφαιρετική και συνθετική ικανότητα, λογική δοµή και συνέπεια.
• Προσεγµένη διατύπωση, ορθή γραφή και ολοκληρωµένη δοµή.

 

Επιλογή Βιβλιογραφίας

1. Bade, Migration in European history, Οξφόρδη, Blackwell, 2003.
2. R. Baubock, Th. Faist (επιμ.), Diaspora and transnationalism. Concepts, theories and methods, Άμστερνταμ, Amsterdam University Press, 2010.
3. Castles, M.J. Miller, The age of migration. International population

movements in the modern world, Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Guilford Press, ²1998.

4. St. Dufoix, Η διασπορά, Αθήνα, Νήσος, 2010.
5. N.L. Green, Οι δρόμοι της μετανάστευσης. Σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις, Αθήνα, Σαββάλας, 2004.
6. W. Gungwu (επιμ.), Global history and migrations, Boulder Co, Westview, 1997.
7. Ch. Harzig, D. Hoerder, D. Gabaccia, What is migration history? Καίμπριτζ, Polity Press, 2009.
8. D. Hoerder, Cultures in contact. World migrations in the second millennium, Durham, Λονδίνο, Duke University Press, 2002.
9. L. Lucassen, The immigrant threat. The integration of Old and New migrants in Western Europe since 1850, Urbana, Σικάγο, University of Illinois Press, 2005.
10. P. Manning, Migration in world history, Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Routledge, 2005.
11. L.P. Moch, Moving Europeans. Migration in Western Europe since 1650, Bloomington, Indianapolis, Indiana University Press, 1992.
12. E. Morawska, A sociology of immigration. (Re)thinking multifaceted America, Nέα Yόρκη, Palgrave Macmillan, 2009.
13. S. Sassen, Guests and aliens, Nέα Yόρκη, The New Press, 1999.
14. Σ. Σάσσεν, Κοινωνιολογία της παγκοσμιοποίησης, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2009, σ. 190-238.
15. Α. Φραγκουδάκη, Ορατός και αόρατος ρατσισμός τον 21ο αιώνα. Η δυτική μυωπία, η ισχύς του σεξισμού και η άρνηση του αντισημιτισμού, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2022.

 

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Δευτέρα 1 Μαρτίου 2021