(12Μ068) -  Μ. Ντ. Μαρούδα, Σ. Περράκης, Ε. Κουτσουράκη

Course Description

Η θεματική του Μαθήματος αφορά μια σύνθετη προσέγγιση μιας από τις πλέον σημαντικές εξελίξεις στο Διεθνές Δίκαιο και τη διεθνή δικαιοταξία: την ειρηνική επίλυση διαφορών / διπλωματικές πολιτικές μεθόδους και την διεθνή δικαιοσύνη.

Εξετάζονται οι βασικές αρχές λειτουργίας της ειρηνικής επίλυσης διεθνών διαφορών, τόσο ως προς τις διπλωματικές μεθόδους επίλυσής τους, όσο και μέσα από την εξέλιξη του διεθνούς δικαιοδοτικού φαινομένου και των θεσμικών εκφάνσεών του. Εξετάζονται ειδικότερα, η ιστορική διαδρομή και η εξελικτική πορεία ανάπτυξής της ειρηνικής επίλυσης διεθνών διαφορών, η τυπολογία των μεθόδων, οι διεθνείς διαφορές, καθώς και, ζητήματα σχετικά με την δικαιοδοτική λειτουργία των διαφόρων οργάνων, τα όρια και τις διαφοροποιήσεις τους, με βάση τους κατά περίπτωση δρώντες, όπως και τις συνέπειες από τον σύγχρονο διεθνή δικαιοδοτικό πλουραλισμό για την διεθνή δικαιοταξία, τα κράτη και τα άτομα. Στα πλαίσια αυτά εξετάζονται το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών, το Διεθνές Δικαστήριο Δικαίου Θαλάσσης οι θεσμοί της Διεθνούς Ποινικής Δικαιοσύνης, αλλά και τα Περιφερειακά Δικαστήρια δικαιωμάτων του ανθρώπου (ευρωπαϊκό, αμερικανικό, αφρικανικό), και Ευρωπαϊκής ενοποίησης (ΔΕΕ), καθώς και το σύστημα των Panels του ΠΟΕ κ.α. Επίσης, μέσα από μια συγκριτική προσέγγιση, εξετάζονται η ισχύς κι εκτέλεση των αποφάσεων των εν λόγω δικαιοδοτικών οργάνων. Αναφορά γίνεται και στη νομολογία των διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων, ιδίως τη σχετική με ελληνικές ή ελληνικού ενδιαφέροντος υποθέσεις.

Β. Διεξαγωγή του μαθήματος

Η εκπαιδευτική διαδικασία περιλαμβάνει διαλέξεις των διδασκόντων και προσκεκλημένων Καθηγητών, καθώς και σεμινάρια με συμμετοχή όλων των φοιτητών της κατεύθυνσης και εισηγήσεις απ’ αυτούς. Οι φοιτητές επιλέγουν μία εργασία από το θεματολόγιο εργασιών του μαθήματος και του σχετικού πίνακα νομολογίας διεθνών δικαστηρίων, την οποία παρουσιάζουν σύμφωνα με το χρονολόγιο των σεμιναρίων. Με το πέρας του εξαμήνου παραδίδεται μια γραπτή εργασία, η οποία και αξιολογείται μαζί με τις παρουσιάσεις και συναποτελούν τον βαθμό προόδου.

Οι εξετάσεις του μαθήματος είναι γραπτές. Ο τελικός βαθμός είναι ο μέσος όρος της επίδοσης στην πρόοδο και τις γραπτές εξετάσεις.

Γ. Άλλες υποχρεωτικές δραστηριότητες

Οι σπουδαστές της κατεύθυνσης πρέπει να παρακολουθούν τις μείζονες επιστημονικές διεθνολογικού ενδιαφέροντος εκδηλώσεις που διοργανώνονται από φορείς του Πανεπιστημίου, κι επιστημονικές εταιρίες, όσο επιτρέπει η πανδημία και οι περιορισμοί και πάντως online.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμμετέχουν επίσης και σε ερευνητικές δραστηριότητες των των Εδρών UNESCO «Δημοκρατία, Δικαιώματα του Ανθρώπου και Ειρήνη» και της Jean Monnet «EU Solidarity in CivilProtection and Humanitarian Action» (Επικ .Καθηγήτρια Μ.-Ντ. Μαρούδα) (ΓΡΑΦΕΙΟ Η4 Ημιόροφος νέου κτιρίου).

 

 

ΙΙ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ, ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Α. ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

I.           Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΤΟΝ 21^ο ΑΙΩΝΑ: ΜΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Ειρηνική επίλυση διεθνών διαφορών και Διεθνής Δικαιοσύνη.

{Τυπολογία, μηχανισμοί σε Διεθνείς Οργανισμούς κλπ.}

2. Αρχές, χαρακτηριστικά, λειτουργία, ρόλοι κλπ στη Διεθνή Δικαιοσύνη.
3. Θεωρίες Διεθνούς Δικαιοσύνης
4. Δικαιοδοτικά όργανα και δικαιοδοτική λειτουργία: η ιστορική εξέλιξη
5. Εθνικά δικαστήρια και διεθνής δικαιοσύνη. Από τη Βουλή των Λόρδων (υπόθ. Pinochet) στον ελληνικό Άρειο Πάγο (υπόθ. Δίστομο) και το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (υπόθ. Μαργέλλος), το Corte di Cassazione (υπόθ. Ferrini) και το Ιταλικό Συνταγματικό Δικαστήριο, και το Ολλανδικό Ανώτατο Δικαστήριο της Χάγης (υπόθ. Mothers of Srebrenica)[1].
6. Πολιτικές /διπλωματικές μέθοδοι επίλυσης διαφοράς (παρουσίαση από φοιτητές)

II.         ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ: ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΔΙΚΑΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

Συστηματική ταξινόμηση διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων μέσα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και την ιστορική προέλευση και ανάδυσή τους.

A. ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ (Από τον 19ο αιώνα στο σήμερα)

1. Διακρατική διαιτησία: από την συνθήκη Jay και την υπόθεση Alabama, στη διαιτησία Γαλλίας/ΗΠΑ (Air Services) και Νέα Ζηλανδία/Γαλλίας (Rainbow Warrior).
2. Διαρκές Διαιτητικό Δικαστήριο: από την κλασική διαιτησία, στη Φιλιππίνες κατά Κίνας για τη Νότια Σινική Θάλασσα και την Διαιτησία Abyei -  Διαιτησία με άλλους μη-κρατικούς δρώντες (επιχειρήσεις), μετά και τις πιο πρόσφατες καινοτόμες διαδικασίες του ΔΔΔ.

• Σύγχρονα διαιτητικά όργανα αξιώσεων/επανορθώσεων (Δικαστήριο Ιράν/ΗΠΑ, Επιτροπές Ερυθραίας/Αιθιοπίας κλπ.) – άλλα Όργανα (Επιτροπή Badinder).

Β. ΘΕΣΜΟΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ

α) ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ

1. Διαρκές Δικαστήριο Διεθνούς Δικαιοσύνης
2. Διεθνές Δικαστήριο (+ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΔΥΟ ΦΟιΤΗΤΩΝ)

 

Β. ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

1. Διεθνής Ποινική Δικαιοσύνη: Από την Συνθήκη των Βερσαλλιών στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο: Μια γενική εισαγωγική θεώρηση
2. Ad hoc Διεθνή Ποινικά Δικαστήρια για την πρώην Γιουγκοσλαβία και τη Ρουάντα ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

• Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

1. Ειδικά και άλλα υβριδικά διεθνοποιημένα Ποινικά Δικαστήρια (Σιέρα Λεόνε, Βοσνία, Κόσοβο, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Καμπότζη, Λίβανος, Μυανμάρ κλπ.) και άλλα ειδικά «διεθνή» δικαστήρια (για Λίβανο κλπ.) ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
2. Οικουμενική δικαιοδοσία και εθνικά δικαστήρια ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

ΕΛΛΑΔΑ -ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ /ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

1. ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
   • Διπλωματικές / πολιτικές μέθοδοι επίλυσης διεθνών διαφορών: περίγραμμα, τυπολογία, ιεράρχηση / προτεραιοποίηση, με ειδική αναφορά στις ελληνοτουρκικές διαφορές
   • Εισαγωγή, τυπολογία
   • Έμφαση στη μεσολάβηση (Σκόπια/ FYROM /Β. Μακεδονία), επιδιαιτησία (Κυπριακό) ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
   • Διαπραγμάτευση και Διερευνητικές επαφές με Τουρκία ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
2. Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
   • Η Ελλάδα στο ΔΔΔΔ (Μαυρομμάτης, Γνωμοδότηση για τα Μειονοτικά Σχολεία στην Αλβανία) και στο ΔΔ (Αμπατιέλος, Υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου, ΠΓΔΜ/Ελλάδος, Γερμανία/Ιταλίας – Ελλάδα παρεμβαίνουσα) ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
   • Η Ελλάδα στο ΔΕΚ/ΔΕΕ (πχ Ευρ.Επιτροπή/Ελλάδος C-120/94 R) ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
   • Η Ελλάδα στην Ευρ.Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ελλάδα κατά ΗΒ, προσφυγές αριθμ. 176/1956 και 299/1957) ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
   • Η Ελλάδα στο ΕυρΔΔΑ

• Η Ελλάδα και Διεθνής Διαιτησία / ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
  • Διαιτητικό όργανο της Συμφωνίας του Λονδίνου του 1953 (Κομπλέντζ, 1972).
  • Διαρκές Διαιτητικό Δικαστήριο (υποθεση «Φάροι» και «Α/Τ Ρούλα»).
  • Παλαιές διαιτησίες 19^ου αιώνα (πχ Πασίφικο)

 

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ

1. Δικαστήρια Ευρωπαϊκής Ένωσης ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ
2. Δικαιοδοτικά όργανα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

α. Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου/Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του ΑνθρώπουΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

β. Δι-Αμερικανική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου/Δι-Αμερικανικό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

γ. Αφρικανική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών /Αφρικανικό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

 

ΕΙΔΙΚΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

1982. Ειδικοί μηχανισμοί της Σύμβασης του Montego Bay του 1982.

α. Διεθνές Δικαστήριο Δικαίου Θαλάσσης ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

β. Διαιτησίες Δικαίου Θαλάσσης ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

1. Panels ΠΟΕ

• ICSID. Διαιτησία – ξένοι επενδυτές

 

III.       ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΚΔΙΚΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

1. Μορφές συναίνεσης για δικαιοδοτική επίλυση διαφορών (συνυποσχετικό κλπ.)
2. Παρεμπίπτουσες διαδικασίες

α. Προδικαστικές ενστάσεις

β. Προσωρινή προστασία

γ. Παρέμβαση

• Γνωμοδότηση ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΟιΤΗΤΩΝ

IV.       ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ (ενδεικτικά υποθέσεις για παρουσιάσεις)

Όλες οι πρόσφατες υποθέσεις ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, αλλά και οι σχετικές με Ουκρανία κατά Ρωσίας, και με το Μυανμάρ.

Επιπλέον:

ΕυρΔΔΑ:   Ιρλανδία/Ηνωμένου Βασιλείου, Κύπρος/Τουρκίας, Λοϊζίδου/Τουρκίας, Bankovic/Βελγίου κ.α., Behrami, Saramati/Γαλλίας, κ.α., Al-Skeini/Ην. Βασιλείου, Al-Jedda/Ην. Βασιλείου, MSS/Βελγίου και Ελλάδας. Αl –Dulini/Ελβετίας, Γεωργία/Ρωσίας. Όλες οι διακρατικές προσφυγές, καθώς και όσες αφορούν ένοπλες συρράξεις

ΔΕΕ:          Υποθέσεις Royal Olympic Cruiser et al v. European Council and Commission (T-201/99 και C-49/01), C–402/05 P και C–415/05, υπόθ. Αναστασίου (προδικαστική κλπ), P. Kadi and Al Barakaat International Foundation v. Council and Commission, Polisario /Συμβουλίου ΕΕ.

Δι-ΑΔΔΑ    Bamaca Velasquez/Guatemala

ΔΔ:           Γνωμοδότηση για Δυτική Σαχάρα, Γνωμοδότηση για Ναμίμπια, Λιβύη κατά Ην. Βασιλείου, Λιβύη κατά ΗΠΑ (Lockerbie), Γνωμοδότηση για τα Πυρηνικά, Γιουγκοσλαβία κατά 10 χωρών μελών ΝΑΤΟ, Γνωμοδότηση για το Τείχος στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, Γνωμοδότηση για μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας Κοσόβου, LaGrand και Avena, Congo/Uganda, Βοσνία/Σερβίας, Κροατία/Σερβίας, Γεωργίας /Ρωσίας, Νησιά Μάρσαλ /ΗΒ, Ινδία/Πακιστάν, Κατάρ/ΗΑΕ, Μπαχρέιν κα/Κατάρ, Γνωμοδότηση για Chagos. Ακόμη Ουκρανία κ. Ρωσίας (Γενοκτονία) 2022 και όλες οι οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών.

Δικαστήριο Δικαίου Θαλάσσης:    Bangladesh/Myanmar, Malaisia/Singapore, Enrica Lexie.

Διεθνή Ποινική Δικαιοσύνη:         ΔΠΔ (Ntaganta, Ontwgen, Bemba, Al Mahdi), ΔΠΔΓ (Karazdic, Mlandic)

Διεθνής Διαιτησία:                       Φιλιππίνες/Κίνας.

Επιτροπή Badinter:                       Γνωμοδοτήσεις 1-15 (επιλογή).

Εξέταση διεθνών διαφορών με αναφορά σε περισσότερο του ενός δικαιοδοτικού οργάνου ή και διαδικασίας: (πχ Ουκρανία/Ρωσία, Γεωργία/Ρωσία, Σλοβενία/Κροατία, Chagos, Mox Plant).

V.         ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ: ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Ματιές στη διαφοροποιημένη δικαιοδοτική λειτουργία της Διεθνούς Δικαιοσύνης και τα όριά της. Οι πολιτικές επιλογές και η διευθέτηση νομικών διαφορών.

 

[1] https://www.theguardian.com/world/2019/jul/19/dutch-supreme-court-reduces-responsibility-for-srebrenica-massacre.

https://www.pbs.org/wgbh/frontline/article/dutch-supreme-court-will-decide-if-peacekeepers-were-responsible-for-srebrenica-deaths/.

Creation Date

Friday, October 23, 2020