Ὑπερβατολογικὴ καὶ διαλεκτικὴ μέθοδος (110375)
Γιῶργος Φαράκλας
Μελετῶνται ἡ "ὑπερβατολογικὴ" μέθοδος τοῦ Κὰντ (Kant) καὶ ἡ "διαλεκτικὴ" μέθοδος τοῦ Ἕγελου (Hegel) μὲ σκοπὸ νὰ γίνει κατανοητὴ ἡ μεθοδολογικὴ διαφορὰ ποὺ χωρίζει τὸν Μὰρξ (Marx) καὶ τὸν Βέμπερ (Weber). Ὁ Νίτσε (Nietzsche) σπάει τὴν ἑνιαία στὸν Κὰντ ὑπερβατολογικὴ ἀναγωγὴ τῆς ἐμπειρίας στὴν ἑνότητα τοῦ ἐγὼ καὶ ἀνοίγει ἔτσι δρόμο στὸν Βέμπερ. Ὁ Ἕγελος διαπιστώνει ὅτι οἱ ὑπερβατολογικὲς ἀρχὲς δὲν εἶναι σταθερὲς ἀλλὰ ἐξελίσσονται στὴν ἱστορία. Ἀποδεχόμενος αὐτὴ τὴν τροποποίηση τοῦ καντιανοῦ ὑποδείγματος ὁ Μὰρξ προτείνει μιὰ διαφορετικὴ μέθοδο ἀνάλυσης τῆς κοινωνίας. Ἡ μέθοδος τοῦ Βέμπερ ἀπέχει τῆς πράξεως, ἐνῶ ἡ μέθοδος τοῦ Μὰρξ μεσολαβεῖται ἀπαραιτήτως ἀπὸ αὐτήν.
Τρόπος ἀξιολόγησης: Γραπτὴ ἐξέταση.
ΛιγότεραΜελετῶνται ἡ "ὑπερβατολογικὴ" μέθοδος τοῦ Κὰντ (Kant) καὶ ἡ "διαλεκτικὴ" μέθοδος τοῦ Ἕγελου (Hegel) μὲ σκοπὸ νὰ γίνει κατανοητὴ ἡ μεθοδολογικὴ διαφορὰ ποὺ χωρίζει τὸν Μὰρξ (Marx) καὶ τὸν Βέμπερ (Weber). Ὁ Νίτσε (Nietzsche) σπάει τὴν ἑνιαία στὸν Κὰντ ὑπερβατολογικὴ ἀναγωγὴ τῆς ἐμπειρίας στὴν ἑνότητα τοῦ ἐγὼ καὶ ἀνοίγει ἔτσι δρόμο στὸν Βέμπερ. Ὁ Ἕγελος διαπιστώνει ὅτι οἱ ὑπερβατολογικὲς ἀρχὲς δὲν εἶναι σταθερὲς ἀλλὰ ἐξελίσσονται στὴν ἱστορία. Ἀποδεχόμενος αὐτὴ τὴν τροποποίηση τοῦ καντιανοῦ ὑποδείγματος ὁ Μὰρξ προτείνει μιὰ διαφορετικὴ μέθοδο ἀνάλυσης τῆς κοινωνίας. Ἡ μέθοδος τοῦ Βέμπερ ἀπέχει τῆς πράξεως, ἐνῶ ἡ μέθοδος τοῦ Μὰρξ μεσολαβεῖται ἀπαραιτήτως ἀπὸ αὐτήν.
Τρόπος ἀξιολόγησης: Γραπτὴ ἐξέταση.
Μελετῶνται ἡ "ὑπερβατολογικὴ" μέθοδος τοῦ Κὰντ (Kant) καὶ ἡ "διαλεκτικὴ" μέθοδος τοῦ Ἕγελου (Hegel) μὲ σκοπὸ νὰ γίνει κατανοητὴ ἡ μεθοδολογικὴ διαφορὰ ποὺ χωρίζει τὸν Μὰρξ (Marx) καὶ τὸν Βέμπερ (Weber). Ὁ Νίτσε (Nietzsche) σπάει τὴν ἑνιαία στὸν Κὰντ ὑπερβατολογικὴ ἀναγωγὴ τῆς ἐμπειρίας στὴν ἑνότητα τοῦ ἐγὼ καὶ ἀνοίγει ἔτσι δρόμο στὸν Βέμπερ. Ὁ Ἕγελος διαπιστώνει ὅτι οἱ ὑπερβατολογικὲς ἀρχὲς δὲν εἶναι σταθερὲς ἀλλὰ ἐξελίσσονται στὴν ἱστορία. Ἀποδεχόμενος αὐτὴ τὴν τροποποίηση τοῦ καντιανοῦ ὑποδείγματος ὁ Μὰρξ προτείνει μιὰ διαφορετικὴ μέθοδο ἀνάλυσης τῆς κοινωνίας. Ἡ μέθοδος τοῦ Βέμπερ ἀπέχει τῆς πράξεως, ἐνῶ ἡ μέθοδος τοῦ Μὰρξ μεσολαβεῖται ἀπαραιτήτως ἀπὸ αὐτήν.
Τρόπος ἀξιολόγησης: Γραπτὴ ἐξέταση.
1/ Τὸ γνωστικὸ ἐνδιαφέρον
2/ Ἡ συγκρότηση τῆς ἐμπειρίας
3/ Αἰτιότητα καὶ τελεολογία
4/ Συγκροτητικὸ καὶ ρυθμιστικὸ
5/ Ἀξίες καὶ προοπτικές
6/ Πρακτικὸ ἐνδιαφέρον καὶ ἀναστοχαστικὸ πλαίσιο
7/ Τὸ πρόβλημα τῆς ἀναδρομικῆς ἐξήγησης
8/ Διαλεκτικὴ θεωρία τῆς γνώσης
10/ Κατηγορίες καὶ συλλογισμὸς
11/ Ὀντολογικὴ ἑρμηνεία τῆς διαλεκτικῆς: ἀλληλεπίδραση καὶ ποιοτικὸ ἅλμα στὸν Λούκατς
12/ Ὑπερβατολογικὴ ἑρμηνεία τῆς διαλεκτικῆς: ἀλληλεξάρτηση καὶ μὴ ταυτόσημο στὸν Ἀντόρνο
Ἕγελος, Φαινομενολογία τοῦ νοῦ, Ἑστία, Ἀθήνα 2007.
Βέμπερ, Δοκίμια ἐπὶ τῆς θεωρίας τῶν κοινωνικῶν ἐπιστημῶν, ΕΚΚΕ, Ἀθήνα 1972.
Κάντ, Κριτικὴ τοῦ καθαροῦ λόγου, Παπαζήσης, Ἀθήνα χ.χ.ἐ.
Μάρξ, Βασικὲς γραμμὲς τῆς κριτικῆς τῆς πολιτικῆς οἰκονομίας, Στοχαστής, Ἀθήνα 1989 (3 τ.)
--, Τὸ κεφάλαιο, ΣΕ, Ἀθήνα 1978 (3 τ.) / ΚΨΜ, Ἀθήνα 2016 (Α' τ.).
Νίτσε, Περὶ ἀληθείας καὶ ψεύδους ὑπὸ ἐξωηθικὴ ἔννοια, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1991 / Ἐκκρεμές, Ἀθήνα 2009.
Γ. Φαράκλας, "Αὐτὸ τὸ πρᾶγμα", Νῆσος, Ἀθήνα 2001.
