Κοινωνικὴ Θεωρία: Μὰρξ καὶ Βέμπερ (110012)

Τὸ τρίωρο μάθημα διαιρεῖται σὲ δυὸ ὧρες παράδοσης καὶ μιὰ ὥρα φροντιστηρίου.

Στὸ φροντιστήριο θὰ μελετηθοῦν τέσσερα κείμενα:

Κείμενο 1: Μάρξ, Κριτικὴ τῆς ἑγελιανῆς φιλοσοφίας τοῦ κράτους. Εἰσαγωγή.

                  Κ. Μάρξ, Κριτικὴ τῆς ἑγελιανῆς φιλοσοφίας τοῦ κράτους καὶ τοῦ δικαίου, Παπαζήσης, Ἀθήνα 1978, σ. 17-31.

Κείμενο 2: Μάρξ, Ἡ γερμανικὴ ἰδεολογία. Κεφ. Ι.

                  Κ. Μάρξ-Φρ. Ἔνγκελς, Ἡ γερμανικὴ ἰδεολογία, Gutenberg, Ἀθήνα 1979, τ. Α΄, σ. 55-131.

Κείμενο 3: Μάρξ-Ἔνγκελς, Μανιφέστο τοῦ κομμουνιστικοῦ κόμματος. Κεφ. Ι-ΙΙ.

                  Κ. Μὰρξ-Φρ. Ἔνγκελς, Μανιφέστο τοῦ κομμουνιστικοῦ κόμματος, Νεφέλη-Βῆμα, Ἀθήνα 2005, σ. 25-45.

Κείμενο 4: Βέμπερ, Βασικὲς κοινωνιολογικὲς ἔννοιες. Κεφ. Ι, 1-4, κεφ. ΙΙΙ, 1-5.

                  Μ. Βέμπερ, Οἰκονομία καὶ κοινωνία Ι, Σαββάλας, Ἀθήνα 2005, σ. 3-31, 241-292.

• Δύο μεθοδολογίες
•  Ἐξουσιαστικὴ προφητεία καὶ ἀντικειμενικὴ γνώση
• Ὁ Μὰρξ καὶ ὁ Βέμπερ μετὰ τὴν κατάρρευση τοῦ «ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ»

• Ἀπὸ τὸν Ἕγελο στὸν Μάρξ: Ἡ κριτικὴ τῆς ὑπερβατικότητας 
• Ἕνας ἑγελιανὸς συλλογισμὸς καὶ ἡ ἀριστοτελικὴ καταγωγή του 
•  Ἡ θεωρία ὡς κριτικὴ
•  Ἀπὸ τὴν κριτικὴ στὴν ἐπανάσταση 
•  Ἠθικὴ καὶ προλεταριάτο

• Κριτικὴ τοῦ χωρισμοῦ κοινωνίας καὶ κράτους
• Κριτικὴ τῆς ἰδεοκρατίας ὡς νομιμοποίησης τοῦ χωρισμοῦ κοινωνίας καὶ κράτους
• Ὁ νέος ὑλισμὸς
• Ἡ ἀδυναμία τοῦ χωριστοῦ κράτους 

• Ἡ δημοκρατία, οὐσία κάθε πολιτεύματος
• Ἡ κριτικὴ τῆς ἀντιπροσώπευσης
• Ἡ ἀλλοτρίωση τοῦ ἀνθρώπου
• Ἡ Κομμούνα τῶν Παρισίων 

• Ἀπὸ τὴν φιλοσοφία στὴν ἐπιστήμη
• Ὑλισμὸς καὶ ἰδεαλισμὸς
• Ἕνα ἱστορικὸ πρότυπο ἐπιστήμης
• Παραγωγικὲς δυνάμεις καὶ παραγωγικὲς σχέσεις
•  Ἡ ἔννοια τῆς ἰδεολογίας 

• Ἡ καινοτομία τοῦ Μὰρξ
• Ἡ ἐμπειρία ὡς πράξη
• Ἱστορία καὶ πάλη τῶν τάξεων
• Ἡ πάλη τῶν τάξεων στὴν Ἀρχαιότητα
• Ἡ τάξη τῶν ἀγροτῶν
• Οἱ τάξεις μετὰ τὸν Μὰρξ 
• Ἱστορία καὶ μέθοδος
• Πάλη τῶν τάξεων καὶ πολιτικὴ ἐξουσία

• Ἡ αὐτοαναίρεση τῆς φυσικότητας
• Ἀπὸ τὸ ἐμπόρευμα στὸ χρῆμα
• Ἀπὸ τὴν ἀνταλλαγὴ στὸ κεφάλαιο
• Προεκτάσεις

• Φετιχισμὸς καὶ φετιχισμός, φετιχισμὸς καὶ πραγμοποίηση
• Φετιχισμὸς τοῦ ἐμπορεύματος καὶ κριτικὴ τῆς πολιτικῆς οἰκονομίας
• Τὸ κεφάλαιο ὡς αὐτοαξιοποίηση τῆς ἀξίας 

• Πολιτικὸς συντηρητισμὸς καὶ ἀκαδημαϊκὸς ριζοσπαστισμὸς
• Γεγονότα καὶ ἀξίες
• Τὸ ζήτημα τῆς ἀξιολογικῆς οὐδετερότητας, ἡ νεοκαντιανὴ συνιστώσα
• Ὁ πολυθεϊσμὸς τῶν ἀξιῶν, ἡ νιτσεϊκὴ συνιστώσα

• Θεωρία τοῦ πράττειν
• Ἰδεότυποι
• Ὀρθολογικότητα κατὰ τὸν σκοπὸ καὶ κατὰ τὴν ἀξία,ἠθικὴ τοῦ φρονήματος καὶ τῆς εὐθύνης
• Ἡ σημασία τῶν ἀξιῶν 

• Τρεῖς τύποι κυριαρχίας
• Κατὰ παράδοση κυριαρχία καὶ πατερναλισμὸς
• Χαρισματικὴ κυριαρχία καὶ ἐπανάσταση
• Κατὰ νόμον κυριαρχία καὶ γραφειοκρατία
• Τὸ μονοπώλιο τῆς νόμιμης βίας 

• Ἡ αὐτοαναίρεση τῆς θρησκευτικῆς κυριαρχίας
• Διαμαρτυρόμενη ἠθικὴ καὶ κεφαλαιοκρατικὴ νοοτροπία
• Ἡ ἄρνηση τοῦ κόσμου
• Τὸ σιδερένιο κλουβὶ 

• Ἡ ἱστορία ὡς ἄνοδος τῆς ὀρθολογικότητας κατὰ τὸν σκοπὸ
• Ἡ ἱστορία ὡς χωρισμὸς τῶν σφαιρῶν

Κ. Μαρξ, Το κεφάλαιο, ΣΕ, Αθήνα 1978 ή ΚΨΜ, Αθήνα 2016.

―, Εμπόρευμα και χρήμα, Κριτική, Αθήνα 1991.

―, Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία, 1871, Στοχαστής, Αθήνα 1976.

Μ. Βέμπερ, Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού, Κάλβος, Αθήνα 1978 ή Gutenberg, Αθήνα 1997.

―, Η πολιτική ως επάγγελμα, Παπαζήσης, Αθήνα 1987.

―. Οικονομία και κοινωνία, Σαββάλας, Αθήνα 2005-2008.

Ρ. Αρόν, Η εξέλιξη της κοινωνιολογικής σκέψης, Γνώση, Αθήνα 1984.

Ί. Κραιμπ, Κλασική κοινωνική θεωρία, Κατάρτι, Αθήνα 2009.

Γ. Φαράκλας, Η λογική του κεφαλαίου, Εστία, Αθήνα 2017.